Maar hoe zorg je er voor dat dit ingebed wordt in de dagelijkse gedachtegang, en van daaruit in organisatie en uitvoering?
Natuurladder
Een nieuw hulpmiddel dat daarbij ingezet wordt is de “De Natuurladder”. Deze Natuurladder heeft tot doel om organisaties bewust te maken van de mogelijkheid om natuurvriendelijk te bouwen. Daardoor kan zich een organisatiecultuur ontwikkelen waarin iedereen vanzelfsprekend alert is op kansen, die afhankelijk van de organisatiecontext (opdracht, ambitie, omgeving, planning, et cetera) wel of niet verzilverd kunnen worden. De tool werkt op dit moment vooral als een gespreksstarter voor projectteams. Teams kunnen per thema (gedrag, leiderschap en inhoud) aangeven waar ze vinden dat ze staan, en op basis daarvan ‘berekent’ de Natuurladder op welke trede je project zich als geheel bevindt en wat voor verbetering mogelijk is. Daarbij worden er ook veel ideeën, handvatten en inspiratie gegeven die helpen om natuurvriendelijk te bouwen.
De ontwikkeling van de Natuurladder is in gang gezet door twee bouwbedrijven: Heijmans en Dura Vermeer. Intussen hebben er zich echter veel andere organisaties achter geschaard, is de ladder ondergebracht bij Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel, en voor iedereen in de bouw digitaal toegankelijk. Dat is ook precies de bedoeling: een branchebrede inzet om er samen voor te zorgen dat er een breed bewustzijn ontstaat voor natuurvriendelijk bouwen en we dit zoveel als mogelijk in de praktijk brengen.
Kansen voor het oprapen
Projectmedewerkers die bewust zijn van mogelijkheden om natuurvriendelijk te bouwen zien dat kansen eigenlijk voor het oprapen liggen. Zo zegt Leon Dielen van Heijmans: “Het gebeurt regelmatig dat door zwaar materieel de grond op een bouwplaats verdicht wordt. Dat kun je eenvoudig voorkomen door een lagere bandenspanning of door de grond weer open te trekken na vertrek. Ook kan de plek waar de keet stond als een groene “hotspot” achtergelaten worden na vertrek. We kunnen bijvoorbeeld de grond bewerken en inzaaien, zodat het geen litteken achterlaat in het landschap”.
“De Natuurladder vult een belangrijk gat op in onze toolbox, omdat hij zich richt op de cultuur binnen organisaties in plaats van direct op concrete maatregelen. Vorig jaar hebben we daarom, samen met vele stakeholders, een doorontwikkelingsslag van de Natuurladder geleid zodat gebruikers van de tool concreter kunnen herkennen of er aan de eis van een bepaalde trede wordt voldaan. Deze doorontwikkeling zal nog in de digitale tool verwerkt worden.” Monique Schaghen - Rijkswaterstaat
Voorbeelden bij Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat heeft de Natuurladder in de huidige vorm nog niet toegepast. Wel bestaan er al voorbeelden die een toekomstperspectief schetsen. Bijvoorbeeld het minder gevoelig voor branden maken van bermen, maar zodanig dat bermen tegelijkertijd soortenrijker worden. Of het zo ontwerpen van bermen dat water tijdig kan worden opgevangen en afgevoerd, èn maximaal ruimte bieden voor planten en dieren. Dit soort mogelijkheden wordt nu vaak nog over het hoofd gezien, en de Natuurladder kan er voor zorgen dat het vanzelfsprekend wordt ze te herkennen en waar mogelijk ze toe te passen.